قرص ریتالین یکی از داروهای شناخته شده و مؤثر در جامعه پزشکی است که به عنوان بخشی از یک برنامه درمانی جامع برای مقابله با اختلال کمبود توجه و بیش‌فعالی (ADHD) و همچنین اختلال خواب نارکولپسی استفاده می‌شود. این دارو به کنترل پرت‌شدن حواس کمک می‌کند و عملکرد بهتری در فعالیت‌های روزانه را ممکن می‌سازد. که مصرف آن باید دقیقاً طبق دستور پزشک و با نظارت منظم انجام شود.
ریتالین به بیماران کمک می‌کند تا تمرکز بهتری داشته باشند، از پرت شدن حواس جلوگیری می کند و فعالیت‌های بیش از حد را تثبیت می نماید. این دارو در کاهش رفتارهای انفجاری و بهبود قدرت توجه نقش به سزایی دارد.
اگرچه ریتالین می‌تواند در بهبود توانایی‌های توجهی و تمرکز به کار رود، اما دارای عوارض جانبی و خطرات مرتبط با مصرف طولانی‌مدت است. استفاده نادرست از این دارو خصوصا توسط دانشجویان آن‌ها را در دام اعتیاد به این دارو گرفتار می‌کند. در این مقاله، به این سؤال که ریتالین چیست و چه تأثیرات و عوارضی دارد، خواهیم پرداخت.
قرص ریتالین چیست؟
کاربرد قرص ریتالین در درمان اختلال بیش فعالی و نقص توجه استفاده می‌شود. این دارو با تغییر مقدار برخی از مواد طبیعی در مغز عمل می‌کند. داروی متیل فنیدات با نام تجاری ریتالین متعلق به گروهی از داروها است که به عنوان محرک شناخته می‌شوند که می‌تواند به افزایش توانایی در توجه، تمرکز بر فعالیت و کنترل مشکلات رفتاری و بهبود مهارت‌های گوش دادن کمک کند. این دارو همچنین برای درمان یک اختلال خواب خاص به نام نارکولپسی استفاده می‌شود. ریتالین به شکل قرص در بازار موجود است.
همان طور که گفتیم ریتالین ماده ای محرک است که مصرف آن سیستم عصبی فرد مصرف کننده را تحریک می‌کند و باعث ترشح دوپامین می‌شود که نهایتا در فرد مصرف کننده حالت سرخوشی ایجاد می‌کند. متاسفانه همین حالت سرخوشی که مصرف این قرص ایجاد می‌کند باعث شده جوانان رو به مصرف آن بیاورند خصوصا دانشجویان در شب‌های امتحان که می‌خواهند به مدت طولانی بیدار بمانند و تمرکز بیشتری داشته باشند. اما باید بدانید مصرف این دارو علاوه بر این که این افراد را دچار عوارض مصرف ریتالین می‌کند باعث وابستگی و اعتیاد به ریتالین می‌شود که نهایتا فرد برای رهایی از آن باید اقدام به ترک ریتالین نماید.
عوارض ریتالین
مصرف هر دارویی ممکن است در فرد عوارضی را ایجاد نماید. در مورد ریتالین هم به همین صورت است و مصرف این قرص عوارضی را برای فرد ایجاد می‌کند. در این قسمت مقاله به مهمترین عوارض ریتالین اشاره می‌کنیم.
- تغییرات فشار خون
- تپش قلب
- کاهش اشتها
- کاهش وزن
- سردرد و سرگیجه
- گلو درد
- تب
- حالت تهوع
- بی خوابی
- کابوس های شبانه
- خارش پوست
- کهیر
- بی قراری
- اضطراب
- روان پریشی
- بی حسی
- سوزن سوزن شدن
- احساس سرما در دست و پا
برای دریافت مشاوره بر روی تصویر بالا کلیک نمایید.
— عوارض ریتالین بر سیستم عصبی
دوپامین و نوراپی نفرین دو انتقال دهنده ی عصبی هستند که با مصرف ریتالین تحت تاثیر قرار می گیرند. دوپامین در ایجاد احساس لذت و نور اپی نفرین در بهبود افسردگی و افزایش هوشیاری موثر است.
ریتالین از باز جذب این مواد در سیستم عصبی و توسط گیرنده های عصبی جلوگیری می کند در نتیجه سطح این انتقال دهنده های عصبی در بدن افزایش پیدا می کند. در ابتدا اینطور به نظر می رسد که مصرف این قرص هوشیاری شما را افزایش می دهد و مهارت شنیداری را در شما تقویت می کند اما در نهایت باعث وابستگی شما ب این مواد خواهد شد.
— عوارض ریتالین در سیستم گردش خون
استفاده از ریتالین ممکن است باعث ایجاد سندروم رینود شود. این سندروم زمانی اتفاق می افتد که به دلیل اختلال گردش خون در دست ها و پاها کاهش می یابد. ریتالین نیز می تواند مشکلاتی را در گردش خون به وجود بیاورد که در نتیجه ی آن، در انگشتان خود احساس درد و یا سرما کنید یا علائم ظاهری مانند قرمزی و کبودی بر روی دستان شما به وجود بیاید.
— عوارض ریتالین بر دستگاه گوارش
عوارض جانبی ریتالین در دستگاه گوارش شامل درد معده، حالت تهوع، استفراغ و درد شکم می شود. مصرف ریتالین با گذشت زمان عوارضی مانند سوءتغذیه را به وجود می آورد.
به نقل از mayo :
استفاده بی‌رویه از ریتالین می‌تواند عوارض جدی‌ای همچون افزایش فشار خون، اضطراب، بی‌خوابی و حتی وابستگی روانی را به همراه داشته باشد. توصیه می‌شود که مصرف این دارو تنها تحت نظر پزشک متخصص صورت گیرد.
عوارض ریتالین در دوران بارداری
هیچ مطالعه ی کنترل شده ای بر روی زنان باردار در مورد عوارض قرص ریتالین بررسی نشده است. اما این ماده جزو مواد گروه c بر طبق نظریه سازمان غذا و داروی آمریکا طبقه بندی شده است. به این معنی می باشد که اثرات آن بر روی جنین قابل چشم پوشی نیست و می تواند اثرات جانبی خطرناکی بر روی جنین بگذارد.
اعتیاد به ریتالین
در پاسخ سوال آیا ریتالین اعتیاد آور است باید گفت با وجود اینکه ریتالین در درمان برخی اختلالات کاربرد دارد اما بسیار اعتیادآور است و باید با احتیاط فراوان مصرف شود. ریتالین یک متیل فنیدات است که محرک سیستم عصبی مرکزی است. متیل فنیدات ها دارای اثراتی مشابه آمفتامین ها و کوکائین هستند. گرچه عوارض اعتیاد به ریتالین کمتر از امفتامین ها و عوارض مصرف شیشه است اما وابستگی روانی ایجاد شده در اثر مصرف قرص ریتالین بسیار شدید و آزاردهنده است.
تا زمانی که این دارو طبق تجویز پزشک و تحت نظارت او مصرف شود اثربخش است و کمک می‌کند تا افراد بتوانند بر وظایف خود تمرکز کنند. با وجود اینکه ریتالین در درمان برخی اختلالات موثر است اما پتانسیل سوء مصرف بالایی دارد. برخی افراد این قرص را به صورت تفریحی و با دوزهای بالا مصرف می‌کنند که باعث اعتیاد به آن می‌شود.
نحوه مصرف ریتالین
مقدار مصرف براساس وضعیت پزشکی شما و پاسخ به درمان تعیین می‌شود. پزشک شما ممکن است به شما توصیه کند که دوز خود را به تدریج افزایش یا کاهش دهید. اگر مدت طولانی است که از این دارو استفاده می‌کنید هرگز به صورت ناگهانی و بدون مشورت با پزشک مصرف این دارو را متوقف نکنید.
اگر به طور ناگهانی مصرف این دارو را متوقف کنید، ممکن است علائم ترک (مانند افسردگی، افکار خودکشی یا سایر تغییرات روحی) در شما ایجاد شود. بنابراین برای ترک قرص ریتالین حتما از مشاوره ترک اعتیاد در کمپ های ترک اعتیاد مشاوره بگیرید.
اگرچه این دارو به بسیاری از افراد کمک می‌کند اما گاهی اوقات ممکن است باعث اعتیاد شود. در صورت داشتن اختلال مصرف مواد (مانند مصرف بیش از حد یا اعتیاد به مواد مخدر/الکل) این خطر می‌تواند بیشتر شود. این دارو را دقیقا طبق دستور مصرف کنید تا خطر اعتیاد را کاهش دهید. اگر وضعیت شما بهبود پیدا نکرد یا بدتر شد به پزشک خود اطلاع دهید.
سوالات متداول قرص ریتالین
- ریتالین چیست و چه کاربردهایی دارد؟
ریتالین یک داروی محرک است که برای درمان اختلال نقص توجه و بیش‌فعالی (ADHD) و در برخی موارد نارکولپسی تجویز می‌شود. این دارو با افزایش تمرکز و کاهش رفتارهای بی‌قراری به بهبود علائم این اختلالات کمک می‌کند. - آیا مصرف ریتالین می‌تواند منجر به وابستگی شود؟
بله، مصرف بی‌رویه و بدون نظارت پزشکی ریتالین می‌تواند منجر به وابستگی روانی و فیزیکی شود. به همین دلیل، توصیه می‌شود که این دارو تنها تحت نظر پزشک مصرف شود. - عوارض ریتالین چیست و چگونه می‌توان از آن‌ها جلوگیری کرد؟
برخی از عوارض رایج ریتالین شامل بی‌خوابی، اضطراب، افزایش فشار خون و سردرد می‌باشد. مصرف درست و به موقع دارو و همچنین مشورت با پزشک می‌تواند به کاهش این عوارض کمک کند. - آیا ریتالین تنها برای درمان ADHD تجویز می‌شود؟
خیر، علاوه بر ADHD، ریتالین در برخی موارد برای درمان نارکولپسی (یک نوع اختلال خواب) نیز تجویز می‌شود. استفاده از این دارو برای بهبود تمرکز در افرادی که اختلالی ندارند توصیه نمی‌شود. - مصرف ریتالین در طولانی مدت چه تأثیراتی بر روی بدن دارد؟
مصرف طولانی مدت ریتالین ممکن است منجر به مشکلاتی مانند افزایش فشار خون، وابستگی به دارو، تغییرات خلقی و مشکلات خواب شود. بهتر است مصرف دارو تنها به مدت تجویز شده توسط پزشک انجام شود. - آیا ریتالین برای بهبود تمرکز در افراد بزرگسال نیز مناسب است؟
بله، در برخی موارد، ریتالین برای بهبود تمرکز در بزرگسالانی که مبتلا به ADHD هستند تجویز می‌شود. با این حال، مصرف این دارو بدون تجویز پزشک توصیه نمی‌شود. - چگونه می‌توان عوارض جانبی ریتالین را کاهش داد؟
برای کاهش عوارض جانبی ریتالین، بهتر است دارو را دقیقاً طبق دستور پزشک مصرف کنید و از تغییر دوز یا زمان مصرف بدون مشورت با پزشک خودداری کنید. همچنین، مصرف دارو در ساعات اولیه روز می‌تواند به کاهش مشکلات خواب کمک کند. - آیا ریتالین برای کودکان امن است؟
بله، ریتالین معمولاً برای کودکان مبتلا به ADHD تجویز می‌شود و تحت نظارت پزشک ایمن است. با این حال، پزشک باید وضعیت کودک را به طور مرتب بررسی کند تا از بروز عوارض جانبی جلوگیری شود. - آیا مصرف ریتالین باعث کاهش وزن می‌شود؟
بله، یکی از عوارض احتمالی ریتالین کاهش اشتها است که می‌تواند منجر به کاهش وزن شود. این تأثیر به خصوص در کودکان و نوجوانان بیشتر مشاهده می‌شود. - چه تفاوتی بین ریتالین و داروهای مشابه دیگر مانند آدرال وجود دارد؟
ریتالین و آدرال هر دو داروهای محرکی هستند که برای درمان ADHD استفاده می‌شوند، اما ترکیبات شیمیایی و نحوه تأثیر آن‌ها بر روی مغز متفاوت است. انتخاب بین این دو دارو بستگی به نیازها و واکنش فردی بیمار دارد و باید توسط پزشک تعیین شود.
منبع:
mayoclinic.org
درود من سعید امدادی هستم. از سال 1382 در حوزه درمان اعتیاد فعالیت دارم و از سال 1389 به صورت حرفه و از طريق علمی و آکادمیک در این حوزه مشغول به آموزش، تسهیلگری، مشاوره، تدریس و انجام مداخلات روان درمانی هستم.
برخی از دستاوردهای من در این مسیر :
– عضویت در انجمن روانشناسان اعتیاد آمریکا(A.P.A)
– مشاور تخصصی اعتیاد
– عضو کنفدراسیون بین المللی مبارزه با مواد و سوء مصرف دارو
– موسس، نماینده و مدیر عامل انجمن هفت وادی هوشیاری
– روانشناس و روان درمانگر
– رئیس هیئت مدیره مدیر عامل و صاحب امتیاز مرکز درمان اعتیاد زندگی، پاکی هوشیاری
