مفهوم بیماری اعتیاد چیست؟ ( انواع اعتیاد )

مفهوم بیماری اعتیاد چیست؟

اعتیاد برخلاف آنچه در گذشته تصور می‌شد اعتیاد بیماری است، نوعی بیماری ذهنی. در گذشته اعتیاد را مشکلی اخلاقی می‌دانستند که ناشی از ضعف اراده است.
در واقع اعتیاد نوعی بیماری مزمن، پیشرونده و کشنده است که با گذشت زمان وخیم‌تر می‌شود و در صورتی که به موقع درمان نشود عواقب سنگینی همچون مرگ و نیستی را به دنبال دارد.

منظور از بیماری مزمن این است که فرد با وجود دانستن مضرات مصرف مواد مخدر به نوعی با حالتی به نام اجبار روبرو است که باعث می‌شود همچنان به مصرف مواد ادامه دهد. مصرف مواد مخدر عوارض بلند مدتی را روی مغز می‌گذارد و باعث غیرعادی شدن عملکرد آن می‌شود.

اما موضوع پیشرونده بودن بیماری اعتیاد را می‌توان با بررسی افرادی که دچار اعتیاد به انواع مواد مخدر مانند گل، تریاک هستند به خوبی متوجه شد. میزان و تعداد دفعات مصرف آن‌ها به مرور و در طول زمان بیشتر شده که حالا گرفتار اعتیاد شده‌اند و مدام دغدغه تهیه و مصرف مواد را دارند.

گفتیم اعتیاد بیماری کشنده‌ای است اما چرا کشنده؟ به طور قطع اعتیاد بیماری کشنده است چرا که در صورت عدم درمان و ادامه مصرف بی رویه به ارگان‌های اصلی بدن شامل مغز، قلب و ریه و … آسیب می‌زند و حتی در موارد حاد موجب مرگ فرد مصرف کننده می‌شود. علاوه بر این موارد، در اثر مصرف مواد مخدر ممکن است فرد دچار حالاتی شود که به صورت ناخواسته دست به اقدامات خشونت با مانند قتل، خودکشی و … بزند که نه تنها زندگی خود را تباه می‌کند بلکه به اطرافیان هم آسیب وارد می‌آورد. تا اینجا تا حدودی با مفهوم بیماری اعتیاد و ویژگی‌های آن آشنا شدید.

اعتیاد در لغت به معنی عادت کردن، خو گرفتن و ایجاد وابستگی است. وابستگی از هر نوعی که باشد. مواد مخدر، قمار، اینترنت، شهوترانی و …
در واقع شخص به مصرف یک ماده یا انجام یک کار خاص وابستگی پیدا می‌کند به طوری که اگر نتواند آن ماده را مصرف کند و یا آن عمل خاص را انجام دهد حال خوبی ندارد و احساس ناراحتی می‌کند و حالت خماری به او دست می‌دهد.
در پزشکی جدید به جای کلمه اعتیاد از عبارت وابستگی دارویی استفاده می‌شود که همان مفهوم را به شکل دقیق‌تر بیان می‌کند.

انجمن آمریکایی درمان اعتیاد واژه اعتیاد را این گونه تعریف کرده است:

اعتیاد یک بیماری عمده و مزمن است که در مدارهای مربوط به پاداش، انگیزه، حافظه در مغز اختلال ایجاد می‌کند. این اختلال‌ها موجب تغییراتی در ویژگی‌های جسمی، روانی، اجتماعی و روحانی فرد می‌شود. به این ترتیب او برای رسیدن به پاداش، لذت یا تسکین به مصرف ماده مخدر و یا انجام رفتاری مخرب که به آن اعتیاد دارد ادامه می‌دهد.

برای دریافت مشاوره بر روی تصویر بالا کلیک نمایید.

انواع اعتیاد

شاید خیلی از افراد تصور کنند اعتیاد فقط به مواد مخدر خلاصه می‌شود اما همان طور که گفتیم اعتیاد دو نوع است:

1. اعتیاد به مواد مخدر
2. اعتیاد رفتاری

عوارض ترک گل را در مقاله دیگر نوروکمپ مطالعه کنید.

اعتیاد به انواع مواد مخدر و الکل

انواع مواد مخدر در دنیا توسط افراد مصرف می‌شود و به معضلی جدی برای همه کشورها تبدیل شده است. اعتیاد به مواد مخدر و عوارض آن علاوه بر خود فرد مصرف کننده بخش‌های مختلف جامعه را درگیر کرده است.

انواع مواد مخدر عبارتند از:

• الکل
• کانابیس
• کوکائین
• تریاک
• هروئین
• کراک
• آمفتامین ها
• باربی توریت ها
• بنزودیازپام ها
• چسب ها و دیگر حلال ها
• ال اس دی
• نیکوتین
• داروهای تجویزی و غیر تجویزی
• ترامادول (قرص ترامادول چیست)
• مورفین
• کدئین
• متادون
• بوپرنورفین

در بین همه این موارد رتبه اول پرمصرف‌ترین ماده مخدر در کشورمان مربوط به تریاک و رتبه دوم مربوط به ماده مخدر گل است. اما مصرف الکل در بین جوانان شیوع بیشتری دارد که اثرات بسیار مخربی بر ذهن و بدن آنان می‌گذارد. همچنین انواع قرص های اعتیادآور مانند ترامادول و ریتالین توسط برخی جوانان مصرف می‌شود. در رابطه با اینکه ریتالین چیست در مقاله دیگری به طور مفصل توضیح داده ایم.

مغز انسان در اثر اعتیاد بیشترین آسیب را می‌بیند. شخصی که در اثر مصرف مواد مخدر مغزش آسیب دیده قادر نیست واقعیت را از توهم و خیال تشخیص دهد به دلیل عدم تشخیص درست واقعیت فرد وارد فاز انکار می‌شود و سعی می‌کند با منطقی وانمود کردن و خود را روشنفکر جلوه دادن و همچنین سرزنش کردن دیگران مصرف هر چه بیشتر مواد مخدر خود را توجیه کند. در واقع فرد با انکار به خود و دیگران دروغ می‌گوید و باعث می‌شود که با حقیقت بیماری اعتیاد خود روبرو نشود و در نتیجه اقدامی هم برای درمان انجام ندهد.

فردی که دچار بیماری اعتیاد شده نمی‌تواند زندگی خود را به درستی اداره و مدیریت کند و دچار بیماری های گوناگون روانی جسمی، اجتماعی، رابطه ای و شغلی و مالی می‌شود.

موضوع خوابیدن بعد از مصرف گل در مقاله دیگری بررسی کرده ایم که پیشنهاد می‌کنیم مطالعه نمایید.

اعتیاد رفتاری

اعتیاد رفتاری در واقع اعتیاد به رفتاری خاص است که در ابتدا از انجام آن احساس لذت می‌کنیم و مدام آن را تکرار کرده و به عنوان الگویی در زندگی خود انتخاب برمی‌گزینیم. این روند ادامه پیدا می‌کند تا آن رفتار به بخش عمده‌ای از زندگی ما تبدیل می‌شود.

این رفتارهای معتادگونه اثرات زیانبار و مشکلات زیادی در زندگی فرد ایجاد می‌کنند. از جمله انواع اعتیاد رفتاری می‌توان به اعتیاد به پرخوری، اعتیاد جنسی، اعتیاد شغلی، اعتیاد به عشق و خودآزاری اشاره کرد. این گونه رفتارهای اعتیادی علاوه بر این که به خود فرد آسیب می‌رساند باعث آزار دیگران می‌شود و روابط بین فردی او با دیگران را مختل می‌کند.

وجه مشترک اعتیاد رفتاری و اعتیاد به مواد مخدر در آسیب و اختلالی است که به مغز وارد می‌شود. به عنوان مثال فردی که به کار خود اعتیاد دارد پیشروندگی را به صورت افزایش ساعات کاری و به عهده گرفتن مسئولیت‌های بیشتر نشان می‌دهد. چنین فردی شاید در ظاهر موفق به نظر برسد اما در ابعاد دیگر زندگی مانند تفریح و سرگرمی، ورزش، روابط شخصی و خانوادگی حتما دچار مشکل می‌شود و چرخه زندگی نامتعادلی دارد.

یکی از ویژگی‌های بیماری اعتیاد اشتغال فکری دائمی است که در فرد بروز پیدا می‌کند و نمی‌تواند به فعالیت‌های دیگر بپردازد. این موضوع در مورد کسانی که به بازی‌های کامپیوتری، اینترنت و موبایل معتاد هستند هم صدق می‌کند.

افسردگی، کاهش کیفیت زندگی، زندگی پر استرس، کاهش روابط خانوادگی، از بین رفتن رشد اجتماعی حاصل اعتیاد به اینترنت و گوشی‌های همراه است. البته در صورتی که از این ابزارها به اندازه و برای کارهای ضروری مانند تحقیق و دانشگاه استفاده شود ابزاری مفید و کارآمد خواهد بود.

اما هستند افرادی که به انجام فعالیت‌های مفیدی مانند ورزش اعتیاد دارند و آن را به شکل افراطی انجام می‌دهند که باز هم آسیب‌های خاص خود همانند را مانند مصرف مواد مخدر دارد.

در مقاله دیگر ما در رابطه با اینکه تریاک چیست؟ ترک تریاک چند روز طول میکشد؟ بیشتر بخوانید.

علت اعتیاد به مواد مخدر

علل و عوامل مختلفی ممکن است باعث شود که فردی به سمت مصرف مواد مخدر گرایش پیدا کند و نمی‌توان یک دلیل خاص را برای همه عنوان کرد.

اما براساس تحقیقات کمپ ترک اعتیاد خصوصی نوروکمپ اغلب این افراد دلایلی مانند کنجکاوی، هیجان طلبی، سرخوردگی اجتماعی، نارضایتی از زندگی و شغل، بی‌هدفی، فشارهای عصبی و بیماری‌های روحی را در اعتیاد خود موثر دانسته‌اند.

پیدا کردن علت اعتیاد در افراد از این رو اهمیت دارد که با پی بردن به آن می‌توان جهت درمان بیماری اعتیاد اقدامات منحصربفرد و موثری برای هر شخص انجام داد. در کمپ ترک اعتیاد ابتدا ریشه و علت اعتیاد را در هر فرد شناسایی می‌کنند و براساس آن برنامه‌ای مناسب را جهت پیشگیری و درمان برای فرد پیشنهاد می‌دهند.

برای دریافت مشاوره بر روی تصویر بالا کلیک نمایید.

سعید امدادی

درود من سعید امدادی هستم. از سال 1382 در حوزه درمان اعتیاد فعالیت دارم و از سال 1389 به صورت حرفه و از طريق علمی و آکادمیک در این حوزه مشغول به آموزش، تسهیلگری، مشاوره، تدریس و انجام مداخلات روان درمانی هستم.
برخی از دستاوردهای من در این مسیر :
– عضویت در انجمن روانشناسان اعتیاد آمریکا(A.P.A)
– مشاور تخصصی اعتیاد
– عضو کنفدراسیون بین المللی مبارزه با مواد و سوء مصرف دارو
– موسس، نماینده و مدیر عامل انجمن هفت وادی هوشیاری
– روانشناس و روان درمانگر
– رئیس هیئت مدیره مدیر عامل و صاحب امتیاز مرکز درمان اعتیاد زندگی، پاکی هوشیاری